De norm ISO 14001
is een internationaal erkende norm voor het opzetten en in stand houden van een
managementsysteem voor milieuzorg. De norm is gebaseerd op de cirkel van
Deming: Plan-do-check-act (PDCA). De norm stelt daarnaast ook eisen aan de
resultaten van het managementsysteem:
De wijze waarop die
PDCA-cirkel moet worden ingevuld, wordt in het kort even toegelicht. Echter,
voordat u aan de cirkel kunt beginnen, moet er eerst een milieubeleid
vastliggen van het hoogste management. De norm geeft aan welke onderwerpen
allemaal in de beleidsverklaring moeten worden opgenomen.
Het gaat er hierbij
vooral om dat alle relevante milieu-aspecten van uw bedrijf worden vastgesteld.
Het gaat hierbij niet alleen om de processen, maar ook om de producten en
diensten die geleverd worden. Ook moet vastgesteld worden welke wetgeving op uw
bedrijf van toepassing is. Vervolgens moeten er doelstellingen vastgelegd
worden die ertoe moeten leiden dat een bepaalde verbetering behaald wordt. Er
zijn veel manieren om een verbetering aan te kunnen tonen, dus denk niet te
snel dat er bij uw bedrijf niet meer verder verbeterd kan worden. De
doelstellingen moeten meetbaar, realistisch en duidelijk voor de betrokkenen
zijn.
Het is van belang
om de organisatie te beschrijven die voor milieuzorg relevant is. Van een
aantal functies moeten ook de taken en bevoegdheden duidelijk zijn vastgelegd.
Daar waar nodig, moeten mensen opgeleid worden om het milieubewustzijn te
verhogen. Ook wordt in dit hoofdstuk gevraagd om vast te stellen hoe de
communicatieprocessen lopen binnen het bedrijf en ook naar externe partijen
(betreffende milieuzorg), en de manier van documentbeheer komt hier aan de
orde. Ook moet worden aangetoond hoe zorg voor het milieu is gewaarborgd bij
werkzaamheden die een duidelijk effect hebben op het milieu. En last but not
least wordt er gevraagd om een noodplan waarin rekening is gehouden met de
milieu-effecten bij noodsituaties.
De naam zegt het
al; welke milieu-aspecten worden er gemeten (en hoe beheert u de eventuele
meetapparatuur). Ook een hele belangrijke: hoe houdt u zelf in de gaten dat u
aan alle wettelijke voorschriften voldoet? Denk niet dat u nooit een
overschrijding of een overtreding van een vergunningvoorschrift zou mogen
hebben; het gaat erom hoe u daarmee omgaat. Welke maatregelen zijn genomen en
welke communicatie is hierover geweest? De norm schrijft hier ook interne
audits voor: welke auditors voeren dit uit, welke interne audits worden
gehouden en hoe gaat u om met de auditresultaten?
Dit gedeelte gaat
helemaal over de management review die gehouden moet worden. Hierin wordt het
beleid geëvalueerd, er wordt beoordeeld in hoeverre de doelstellingen zijn
behaald en of er een goed geïmplementeerd milieuzorgsysteem is. Het is van
belang dat er met een ‘helicopterview’ naar de organisatie wordt gekeken en
naar de behaalde prestaties op milieugebied. Daar zullen dan weer nieuwe doelstellingen
uit volgen en misschien wordt het beleid iets aangepast. Daarmee is de cirkel
rond en kunt u weer op voor een nieuwe ronde.
De nieuwe ISO 14001
Eind 2004
(ongeveer) komt er een nieuwe uitgave van de norm ISO 14001. Er zal in deze
nieuwe norm niet zoveel veranderen ten opzichte van de huidige norm. Er zijn
slechts wat accentverschuivingen doorgevoerd.